Obrazovanje

Unapređenje kvaliteta obrazovanja je jedan od prioriteta Vlade Republike Srpske. U посљедњих nekoliko godina učinjeni su značajni iskoraci u ovoj oblasti, a posebno u segmentu usklađivanja obrazovne politike sa potrebama tržišta rada.

U koordinaciji Ministarstva prosvjete i kulture sa školama i privrednim subjektima, intenzivno se radi na povećanju obima praktične nastave kod poslodavaca u Republici Srpskoj.

Struktura radne snage prema stepenu stručnog obrazovanja u Republici Srpskoj u julu 2020. godine bila je slјedeća: visoka stručna sprema (69,55%), viša stručna sprema (8,14%), srednja stručna sprema (10,02%) i ostali (12,28%).

Visoko obrazovanje

Na više od 90 visokoškolskih ustanova u Republici Srpskoj (devet univerziteta - dva javna i sedam privatnih i 11 visokih škola) moguće je sticanje visokog obrazovanja u različitim oblastima: ekonomiji, pravu i drugim društvenim naukama, umjetnosti, prirodnim naukama, tehničkim i medicinskim naukama i drugim oblastima obrazovanja. U školskoj 2019/2020 godini, aktivno je oko 27 000 studenata. U toku 2019. godine, diplomirala su 4 144 studenta, od kojih najveći broj u oblasti obrazovanja „Poslovanje, administracija i pravo“.

Pristup visokom obrazovanju imaju sva lica koja su završila četvorogodišnju srednju školu u Republici Srpskoj i Bosni i Hercegovini, kao i učenici koji su završili srednju školu u inostranstvu. Visoko obrazovanje se organizuje u tri ciklusa.

Дјелатност visokog obrazovanja uređena je Zakonom o visokom obrazovanju i u nadležnosti je Ministarstva za naučnotehnološki razvoj, visoko obrazovanje i informaciono društvo.

Srednje obrazovanje

Дјелатност srednjeg obrazovanja uređena je Zakonom o srednjem obrazovanju i vaspitanju i u nadležnosti je Ministarstva prosvjete i kulture.

Srednje obrazovanje je dostupno svim licima pod jednakim uslovima i nije obavezno. U zavisnosti od vrste nastavnog plana i programa, srednja škola može biti osnovana kao gimnazija, umjetnička škola, stručna tehnička škola, stručna škola, vjerska škola i škola za učenike sa posebnim potrebama. Nastava srednjeg obrazovanja u Republici Srpskoj odvija se u 94 srednje škole (89 javnih škola i pet privatnih škola). Najveće interesovanje učenika na početku školske 2019/2020 godine, bilo je za struke: mašinstvo i obrada metala, elektrotehnika, ekonomija, pravo, trgovina.

S namjerom da obrazovni sistem i upisnu politiku uskladi s potrebama tržišta rada i da se obrazuju stručnjaci koji će biti konkurentni i na domaćem i na evropskom tržištu, Ministarstvo prosvjete i kulture preduzima niz aktivnosti na kreiranju kvalitetnije upisne politike u srednjem obrazovanju. Tako je pokrenut projekat unapređenja praktične nastave u srednjem stručnom obrazovanju i potpisan je sporazum o saradnji s predstavnicima poslovnog sektora. Zainteresovani poslodavci obezbjeđuju uslove za izvođenje praktične nastave, isplaćuju naknadu angažovanim učenicima i запошљавају učenike koji su ostvarili најбоље rezultate u obavlјanju praktične nastave.

U циљу međunarodne mobilnosti, u okviru gimnazija organizovan je program međunarodne mature, koji podrazumijeva školovanje na engleskom jeziku u trećem i četvrtom razredu.

Osnovno obrazovanje

Osnovno vaspitanje i obrazovanje u Republici Srpskoj traje devet godina, obavezno je i besplatno za svu дјецу uzrasta od šest do 15 godina. Paralelno sa sticanjem osnovnog vaspitanja i obrazovanja, može se sticati i osnovno muzičko i baletsko obrazovanje pod uslovima i na način propisan zakonom. Osnovno vaspitanje i obrazovanje обављају osnovne škole, osnovne škole za дјецу sa posebnim potrebama, osnovne muzičke i baletske škole.

U Republici Srpskoj дјелује: 187 centralnih osnovih škola i 480 područnih одјељења (79 devetorazrednih i 401 petorazredno), 11 muzičkih škola i četiri osnovne škole za дјецу sa posebnim potrebama.

U osnovnim školama u Republici Srpskoj izučavaju se slјedeći strani jezici: engleski, njemački, francuski, ruski i italijanski. U skladu sa nastavnim planom i programom, od trećeg razreda osnovne škole počinje izučavanje engleskog jezika, kao prvog stranog jezika, a od šestog razreda počinje izučavanje drugog stranog jezika (njemački, francuski, ruski ili italijanski). Kroz fakultativnu nastavu, u nekoliko osnovnih škola, izučava se i kineski jezik. Planirano je da se u nekim osnovnim školama dio nastavnog plana i programa realizuje na engleskom jeziku.

Дјелатност osnovnog vaspitanja i obrazovanja uređena je Zakonom o osnovnom vaspitanju i obrazovanju i u nadležnosti je Ministarstva prosvjete i kulture.

Predškolsko obrazovanje

U Republici Srpskoj radi ukupno 120 predškolskih ustanova, od kojih su 42 javne predškolske ustanove i 78 privatne predškolske ustanove.

Rad sa дјецом se organizuje u vaspitnim grupama prema uzrastu дјеце: u jasličkim grupama za дјецу uzrasta od šest mjeseci do dvije godine i дјецу od dvije do tri godine i u vrtićkim grupama za дјецу starosti od tri do četiri godine, od četiri do pet godina, od pet do šest godina, te u mješovitim jasličkim i vrtićkim grupama. Za дјецу koja nisu bila obuhvaćena nekim oblikom predškolskog vaspitanja i obrazovanja, Ministarstvo prosvjete i kulture organizuje program za дјецу u godini pred polazak u školu u trajanju od najmanje tri mjeseca svaki radni dan po tri sata.

U nekim predškolskim ustanovama, program predškolskog vaspitanja i obrazovanja se odvija i na engleskom jeziku, u skladu sa Pravilnikom o načinu i uslovima ostvarivanja predškolskog programa na stranom jeziku („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 10/16).

Дјелатност predškolskog vaspitanja i obrazovanja uređena je Zakonom o predškolskom vaspitanju i obrazovanju i u nadležnosti je Ministarstva prosvjete i kulture.

Pravna regulativa:

• 

  Zakon o visokom obrazovanju („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 67/20)

• 

  Zakon o srednjem obrazovanju i vaspitanju („Službeni glasnik Republike Srpske“, br. 41/18 i 35/20)

• 

  Zakon o osnovnom vaspitanju i obrazovanju („Službeni glasnik Republike Srpske“, br. 44/17, 31/18, 84/19, 35/20 i 63/20)

• 

  Zakon o predškolskom vaspitanju i obrazovanju („Službeni glasnik Republike Srpske“, br. 79/15 i 63/20)